Tips en Adviezen in 2003 t/m 2006

BTW-Aftrek bij transacties in aandelen in dochtervennootschappen

Een ondernemer die aan de heffing van omzetbelasting is onderworpen kan de BTW die adviseurs en andere dienstverleners hem in rekening brengen bij de aan- of verkoop van een pakket aandelen als voorbelasting in aftrek brengen, mits die transactie niet buiten het kader van de onderneming plaatsvindt. De Hoge Raad heeft dat in een arrest van maart 2003 beslist. Die uitspraak is onlangs in een arrest van begin juli 2004 nog eens bevestigd in een procedure betreffende de aftrek van BTW op diensten van adviseurs bij de verkoop door een houdstervennootschap van alle aandelen in drie dochtervennootschap-pen met wie zij voor de BTW een fiscale eenheid vormde. Financiën heeft naar aanleiding van deze twee arresten in een kort en bondig besluit aangegeven in welke situaties een houdstervennootschap recht heeft op BTW-aftrek bij het kopen, het houden én het verkopen van een pakket aandelen. Het besluit is met terugwerkende kracht van toepassing vanaf 14 maart 2003.

Besluit Financiën
Bij de beoordeling van de BTW-aftrek voor een houdstervennootschap op de kosten van begeleiding en dienstverlening bij de aan- en verkoop van een pakket aandelen in een andere vennootschap, moeten drie situaties worden onderscheiden:

1. Het kopen, houden en verkopen van de aandelen vormt géén economische activiteit. Dit is het geval indien de koop, het bezit en de verkoop van de aandelen buiten het kader van een onderneming plaatsvindt. Bijvoorbeeld bij een pure houdstervennootschap: die drijft zelf geen onderneming, zodat de transacties buiten het kader van een onderneming (en daardoor buiten het bereik van de Wet op de omzetbelasting) plaatsvinden. De BTW is dan niet aftrekbaar als voorbelasting.
   Indien de koop, het bezit en de verkoop van de aandelen wél plaatsvindt in het kader van een onderneming, betekent dat niet zonder meer dat die transacties ook als een economische activiteit kunnen worden aangemerkt. Dat is bijvoorbeeld aan de orde als de houdstervennoot-schap voor de BTW een fiscale eenheid vormt met de dochtervennootschap waarvan de aandelen worden verkocht (de casus uit het arrest van juli 2004). In die situatie behoren de kosten in verband met de koop, het bezit of de verkoop van de aandelen tot de 'algemene kosten'. De daarop drukkende BTW komt (pro rata) voor aftrek in aanmerking.
   Financiën keurt goed dat de verkoopopbrengst van de aandelen buiten beschouwing kan blijven bij de berekening van de BTW pro rata aftrek. Dat is gunstig: zonder deze goedkeuring zou de verkoopopbrengst van de aandelen als BTW-vrijgestelde omzet de pro rata aftrek verminderen.
2. Het kopen, houden en verkopen van de aandelen vormt wél een economische activiteit.
   Dit is het geval indien de houdstervennootschap zich direct of indirect bemoeit met het beheer van de dochtervennootschap én deze inmenging gepaard gaat met handelingen die aan de heffing van BTW zijn onderworpen. Denk bijvoorbeeld aan het voeren van management. Financiën neemt hierbij overigens wel het (betwistbare) standpunt in dat daarvoor een meerderheidsbelang vereist is. De kosten wegens de koop, het bezit en de verkoop van de aandelen zijn 'algemene kosten': de ter zake in rekening gebrachte BTW komt (pro rata) voor aftrek in aanmerking. Ook hier blijft de verkoopopbrengst van aandelen buiten de berekening van het pro rata aftrekpercentage.
3. Het kopen, houden en verkopen van de aandelen vindt plaats in het kader van de handel in aandelen.
   

De transacties vormen weliswaar een economische activiteit, maar de verkoop van aandelen is in de wet vrijgesteld van de heffing van omzetbelasting. Daardoor is de voorbelasting niet aftrekbaar.

Tip
Dit besluit is voor houdstervennootschappen van groot belang: het verruimt de mogelijkheden op een aftrek van BTW op de kosten van adviseurs en dergelijke bij de koop en verkoop van aandelen in dochtervennootschappen. Door de "terugwerkende kracht" van het besluit tot 14 maart 2003 kan soms nog BTW-aftrek worden geclaimd voor transacties die al lang zijn afgewikkeld. Vraag uw BTW-adviseur naar de mogelijkheden in uw situatie!

(Bron: Besluit Financiën, 03-08-2004, nr CPP2004/1709M)